Późne lato 1831 roku. W Królestwie Polskim wciąż trwa, rozpoczęte w listopadzie, powstanie przeciwko rosyjskim zaborcom. Niestety sytuacja staje się dla powstańców coraz cięższa, a wróg stoi u bram Warszawy. Adam Mickiewicz postanawia przedostać się z zaboru pruskiego do Królestwa Polskiego i wspomóc walczących. Na granicznej rzece Prośnie poeta o mały włos nie zostaje ujęty przez rosyjskich Kozaków, a potem przez Prusaków. Mickiewiczowi z odsieczą przybywa niejaka Konstancja Łubieńska z pobliskiego pałacu w Śmiełowie. Między nimi zaczyna rozwijać się romans. Ośmielony poeta postanawia opowiedzieć Konstancji o swojej pierwszej miłości do Maryli Wereszczakówny. Wraca tym samym we wspomnieniach do młodzieńczych lat, gdy spędzał sielskie wakacje w malowniczej posiadłości w okolicach Nowogródka.